Wensķe slownek - Polabisches Wörterbuch - Słownik języka połabskiego

Wyszukiwanie

Możliwości dodatkowe


uwaga: znak dzikiej karty w wyszukiwaniu = %

A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V Z
babă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • baba
  • Źródłosłów: Zob. bobă
bobă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • baba, akuszerka
  • Źródłosłów: W innych językach słow. wyraz ten znany jest pod następującymi znaczeniami: poi. baba 'stara kobieta; żebraczka, uboga; mężatka; kobieta; wieśniaczka', stare baba pomocna 'akuszerka', kasz. baba 'baba, kobieta; żona’, słi. babä 'alte Frau; Weib (im verächtlichen Sinne)’, dł. baba 'alte Frau; Weib, das alte Weib’, gwar. też 'Bademutter, Hebamme’’ gł. baba 'ts.’, cz. bäba 'baba, stara kobieta; babka’, porodni båba 'wiejska akuszerka’, sła. baba 'baba; babka; akuszerka’, słe. båba 'ts.; lalka’, sch. båba 'baba, stara kobieta; babka; akuszerka’, scs. baba 'Amme’, cs. baba 'anus; avia; obstetrix’, bg. бáба 'ts.’, ros. бáба 'baba; kobieta; żona’, ukr. бáба 'ts.; akuszerka’, br. бáба 'baba, kobieta’.
bobo
  • n., f., par. akc. A; par. morf. 12
  • baba
  • Źródłosłów: Zob. bobă
bact'ĕ
  • nfl.
  • mało, trochę
  • Źródłosłów: Z dn., por. altmar. baťn\\bätjen\\bätken\\bitsken 'trochę; mało’, szlez.-holszt. bętkenWbettjenWbętjenWbatjenii. 'ts.' (= de- minutivum od bęt *kęs, kęsek').
badål
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • oprawca, kat
  • Źródłosłów:
badån
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • kadź, dzieża
  • Źródłosłów: Z śrdn. bodenWbodden m. 'offenes Faß, Bottich, Wanne . Niem, -en skojarzono z rodzimym sufiksem *-m-, por. Polański, Morfologia zapożyczeń, §53.
bad'ot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • modlić się
  • Źródłosłów: Z śrdn. beden (często reflex.) ‘beten’.
bait
  • v., inf., par. akc. A; par. morf. 3
  • bić
  • Źródłosłów: *biti, *bbje(U), *bbjeta-se, *bbjQ(h)-se, *bbji, *büi-se, *bbjaaśe, *bitijb: pol. bić, biję, kasz. Ыс, biją 'bić’, słi. bjw, bjiją 'ts.’, dł. biś, biju 'ts.’, gł. bić, biju 'ts.*, cz. biti, biji 'ts.*, sła. bit 4s.’, słe. MU 'ts.', sch. b'Ui, bijem ‘ts.’, scs. biti, bbję 'ts.', bg. бия 'ts.*, ros. бить, бью 'ts.', ukr. бúтu, б}ю 'ts.’, br. бiць 'ts.’.
balajă
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • byk, buhaj
  • Źródłosłów: Z śrdn. Ьаīiеiе f. 'Kufe, Wanne kleinerer Art, bes. fur Milch’.
ban
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • strych
  • Źródłosłów: Z śrdn. bon (llbone) 'Boden’, por. też lünebur. boen 'ts.’
bant'ai
  • n., n., par. akc. ; par. morf.
  • ławka
  • Źródłosłów: Z śrdn. banke f. 'ławka, zwł. w sądzie*. Pożyczka podciągnięta pod dawną deklinację na *-u-: końcówka nom. sg. -ai̯ = *-y.
bard'ėr
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • mieszczanin
  • Źródłosłów: Z śrdn. borger m. 'mieszczanin, obywatel’.
bargot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • pożyczać
  • Źródłosłów: Z śrdn. borgen 'Bürge sein, sich verbürgen; fristen, aufschieben’, por. też niem. borgen 'pożyczać’.
barvin
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • wódka
  • Źródłosłów: Z śrdn. brannewin 'ts.’. Forma barvin powstała z *barnvin. W dialektach dn., j>odobnie jak w anglosas. i fryz., znane jest zjawisko metatezy r, por. stsas. berncn, derde, mochte, śrdn. borst wobec wn. brennen, dritte, Furcht, Brust.
bat
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • przykazanie
  • Źródłosłów: Z śrdn. bot n. 'przykazanie, rozkaz’.
baud
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • szyling
  • Źródłosłów: Pożyczka, ale dokładny odpowiednik źródłowy w niem. nie jest znany, por. śrdn. buiken, fryz. butje, stfryz. butie 'mała moneta równa 4 hannowerskim fenigom.
bauk
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 3
  • buk
  • Źródłosłów: *bukb, *bukove (*bukbVe^): poi. buk, kasz. buk, słi. buk, dł. buk, gł- buk, oz. buk, sła. buk, sch. bük, bg. бук, ros. бук, ukr. бук, br. бук.
bålă
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • byk
  • Źródłosłów: Z śrdn. bulle m. 'byk, buhaj’, por. też dn. bolle m. *ts.’.
båz
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 1
  • bez
  • Źródłosłów: ЧъZъ: poi. bez, bzu, kasz. bes, bese, słi. bei̯s, besü, dł. baz, baza, gł. boz, bozaWbozu, cz. bez, bezu, sła. por. baza\\beza, słe. bez, beza, sch. stare baz, bg. oъз, ros. боз, ukr. боз (br. бэз z poi.).
båzenĕ
  • adi.
  • bezowy
  • Źródłosłów: *bbzenyjĕ: dokładnych odpowiedników brak w innych językach słow., por. dł. nazwę miejscową Bzene, gen. Bze- nego (scl. polo) Benennung einer Gegend zwischen Burg und Straupitz im Spreewald’, Bzemca 'Name eines Sprearmes
bedĕt
  • v., inf., par. akc. ; par. morf.
  • prosić, zapraszać
  • Źródłosłów: Z śrdn. beden 'bieten; gebieten; entbieten, laden’.
bedragot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • oszukać
  • Źródłosłów: Z śrdn. bedregen 'oszukać’,
bedüd'ot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • oznaczać
  • Źródłosłów: Z śrdn. bedüden 'bedeuten, deuten, auslegen’.
bek
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • strumień
  • Źródłosłów: Z dn., por. lünebur. bak m. 'strumyk , śrdn. beke
belĕt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 4
  • bielić
  • Źródłosłów: ЧёIUi, *Шe zam. *bĕli(ti) (por. Lehr-Spławiński, Gram. poł., s. 210—212), *Шe-śё zam. *Шi(iъ)-śё: poi. bielić, kasz. bjeUc 'biehć’, słi. bjlelĕc 'ts.', dł. bĕliś 'ts.', gł. bĕlić 'ts.’, cz. bĕliti *ts.’, sła. bielif 'ts.', słe. ЩШi 'ts.', sch. bijeliti 'ts.', scs. bSliti 'ts.', bg. бéля 'ts.; obieram z łupy, obieram ze skórki (np. jabłko)’, ros. белúтъ 'biehć', ukr. бiлúтu 'ts.', br. бялíць 'ts.'.
ber
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • niedźwiedź
  • Źródłosłów: Z śrdn. bar (IIbare) m. 'niedźwiedź'.
brot
  • v., inf., par. akc. B; par. morf. 1
  • brać
  • Źródłosłów: *bere(h), *bere(h) »да od *bbrati, berę: poi. brać, biorę, kasz. brac, bjerą 'brać', słi. brac, bjierą 'ts.', dł. braś, beru'ts.', gł. brać, bjeru 'ts.’, cz. bråti, beru 'ts.’, sła. brat, beriem 'ts.', słe. bråti, bĕrem 'zbierać’, sch. bråti, berem 'ts.’, scs. btrati, *■ .i8? ľg' 6epd '**■< r06- SPaть, бeрý 'brać’, ukr. брáтu, беру 'ts.’, br. брацъ 'ts.’.
bet
  • v., inf., par. akc. B; par. morf. 3
  • bać się
  • Źródłosłów: *bĕti = *bojĕti (zaimek zwrotny zapewne opuszczony przez zapisywacza przez omyłkę), *boje sĕ zam. *boji[U] se (por. Lehr-Spławiński, Gram. poł., s. 211): poi. bać się, stpol. też bojać się, kasz. bcejec są, słi. bkejĕc są, dł. bójaś se, gł. bojeć so, cz. båti se, sła. bat sa, słe. båti se || bojåti se, sch. bójati se, scs. bojati sę, bg. боА се, ros. боАтъся, ukr. боя- тис я, br.. баАцца
betrăt
  • v., inf., par. akc. ; par. morf.
  • ulepszać
  • Źródłosłów: Z śrdn. betereii 'ulepszać’.
bettag
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • modły przed wniebowstąpieniem
  • Źródłosłów: Z niem. Bettag (por. śrdn. bĕdedach 'Bettag, insb. die ersten Tage der Betwoche vor Himmelfahrt, nach dem Sonntag vocem jucunditatis; Ta« an dem die Bauern Hof dienst leisten mußten').
bet'ėr
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • kubek, kieliszek
  • Źródłosłów: Z śrdn. beker m. 'ts.’.
bezaikă
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 12
  • biegacz
  • Źródłosłów: *Ъёžiкa: nowotwór połab. od *Ьёžaii (połab. bezət, zob.) za pomocą sufiksu -ai̯kə = *-ika
bezăt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 4
  • biec
  • Źródłosłów: *ЬёžaЫ, *(Uk- Z niem.)-am6 ЪёЫi, *bĕ&e (zam. ЧёŽiiъ), *Ьeže(H) dör (z niem.), poslĕdb, *vvnu, *okrstb, (veχ z niem.), *(veχ-)bĕZanbjb, *b bĕSanbju: poi. stare i° gwar. bieżeć 'biec’’, kasz. Ьßžeс 'ts.', słi. ЦЦžёс 'Durchfall haben’, dł. ЫžаŚ 'biec; płynąć’, gł. Ыžeć «ts.*, cz. bĕSeti 'ts.', sła. ЫШ 'biec', słe. b$ati uciekać’, sch. bjĕfati 'ts.’, scs. ЬёžaU ‘biec; uciekać’, bg. por. б Агам 'uciekam’, ros. бежать 'biec, uciekać’, ukr. por. бíгати 'biegać’, br. por. бéгчы 'biec’.
bid'ot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • zaoferować
  • Źródłosłów: Z śrdn. beden 'bieten, an-, darbieten; gebieten; entbieten, laden’;
bigraft
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • pogrzeb
  • Źródłosłów: Z śrdn. bigraft i. 'pogrzeb'.
birst
  • nfl.
  • biegnij, pędź
  • Źródłosłów: Jest to forma 2. sg. imperat., żywcem wzięta z dn. (niezasymiłowana), por. lünebur. birsn 'wie toll rennen, von den Kühen’, szlez.-holszt. birsten || birsen 'voll Unruhe wie toll hin- und herrennen’, aitmar. bersVn 'eilends laufen’.
bi-såpăt
  • v., inf., par. akc. ; par. morf.
  • spać razem
  • Źródłosłów: Przedrostek Ы- z årdn. M 'bei', sapol = •sipah. Por. såpot.
bist
  • nfl.
  • jesteś
  • Źródłosłów: Niem. bist 'jesteś': forma niezasymilowana.
blaizaic'ă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 13
  • bliźnię (płci żeńskiej)
  • Źródłosłów: *bJizice: dokładnych odpowiedników brak, por. poi. gwar. bliśnicy ‘bliźnięta’. Por. blaizątə.
blaizą
  • n ., m., par. akc. D; par. morf. 11
  • bliźnię (płci męskiej)
  • Źródłosłów: *blizętě: dokładnych odpowiedników brak, por. poi. bliźnięta, kasz. bieżną, słi. blizną, cz. stare bliznę, słe. bliznjåk, sch. bliznę, bg. ÓJшзнé, scs. Ыiгпьсь, es. bUznęta, ros. близ- нята, ukr. близнята, br. óлiзняты.
blaizĕk
  • nfl.
  • blisko
  • Źródłosłów: *Ыiźoкг: cs. blizoko 'eonsanguineus’ (jeśli to nie za Ыiгъкъ, bo forma pochodzi z Ewangeliarza Ostromira); poza tym dokładnych odpowiedników brak, por. poi. bliski 'niedaleki’, kasz. ЫЫi 'bliski’, słi. ЫЫI 'ts.’, dł. blizki 'ts/, gł. bliski ts.’, cz. blizky 4s.’, sła. blizky 'ts.’, słe. blizek 'te.’, sch. Ыiгак ts.’, bg. блúзък 'ts.', ros. близкий 'ts.', ukr. блúзький ts.’, br. блíзкi 'ts.’.
blaizük
  • n ., m., par. akc. A; par. morf. 1a
  • przyjaciele, bliscy
  • Źródłosłów: *blizocĕ albo *blizoci od *blizokb: dokładnym odpowiednikiem może być tylko cs. (w Ewangeliarzu Ostromira) bli- zoki 'consanguineus' (jeśh to nie za Ыiгъкъ), por. blai̯zĕk-, znaczeniowo por. także poi. błiscy 'krewni', bg. близки pi. ‘krewni, przyjaciele, bliźni'.
blant'ĕ
  • adi.
  • świecący, błyszczący
  • Źródłosłów: Z śrdn. blank ‘glänzend weiss'; końcówka -ə = *-yjĕ (przed takim -ə poprzedzające k regularnie spalatalizowało się w ť).
blåd'ütnĕ
  • adi.
  • wesoły, beztroski
  • Źródłosłów: *bolgotbmjb: cz. błahotny 'szczęśhwy’ (Jungmann), rcs. błagotbnyjb 'áуaOотсоiá;’, poza tym por. stcz. błahota 'błaho , słe. błagóta 'der Edelmut; die Glückseligkeit’, sch. błagóta 'bonum’, cs. blagota 'ts.', bg. благотá 'dobro, szczęście.
blåxă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • pchła
  • Źródłosłów: *bhχa, *bhχwy zam. *bhχy: poi. pchla, gwar. plecha, kasz. Ые/а, нП.'pχld, dl. pcha, gl. pcha płocha, cz. blecha, sła. Ucha, słe. bołha, sch. buha, bg. бълхá, ros. блохá, ukr. блохá, br. блыхá.
blån
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 14
  • błonie, pastwisko, łąka
  • Źródłosłów: HołnĄHohia, *na bołnb: poi. Mon 'błonie', dł. błon 'der üppige, grasreiche Brach, Weidebusch, Wiesenplatz mit Bäumen’, br. балóнь 'обширное, открытое ровное место при селении или в поле, поляна, болонье’.
blånĕ
  • n., n., par. akc. ; par. morf.
  • błonie, pastwisko, łąka
  • Źródłosłów: *bołnbje, *bolnbja: poi. błonie 'obszerna równina, łąka równa, pastwisko’, dł. błonie (zam. błońe) 'die grüne Rasenfläche, die Aue, der Gemeindeanger, die Hutung’, ros. stare болонье 'zapadła łąka nad rzeką, pastwisko’, ukr. болóння 'ts.’.
bledaic'ă
  • n ., f., par. akc. B; par. morf. 13
  • bladość
  • Źródłosłów: *blĕdica: dokładny odpowiednik formalny tylko w słe. blędica 'die Blässe; die Bleichsucht; das Wiesel’ i sch. ЪЦèđiса
blek
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • miasteczko
  • Źródłosłów: Z śrdn. błek n. 'plac, miejsce; miasteczko’, por. też lünebur. bleck n. 'ts.’.
blift
  • nfl.
  • pozostaje
  • Źródłosłów: Forma niezasymüowana, żywcem wzięta z dn. blift = ЫeiЫ, por. śrdn. bliven 'bleiben’.
blij
  • n., m., par. akc. A; par. morf.
  • ołów
  • Źródłosłów: Z śrdn. blilbłig n. 'ołów’, por. też lünebur. ЫI n. 'ts.'; końcówka połab. -åu̯ = *-u.
blijot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • pozostać
  • Źródłosłów: Uproszczone z *bUvjojĕ (= *blivojĕ), a to od śrdn. bliven 'bleiben'.
blinskăt
  • v., inf., par. akc. ; par. morf.
  • huśtać, kołysać, bujać
  • Źródłosłów: Chyba pożyczka, ale etymologia nieznana.
blinskănaic'ă
  • n., f., par. akc. C; par. morf. 13
  • huśtawka
  • Źródłosłów: Derywaty od bUnskət 'huśtać’ (zob.) za pomocą sufik- sów -ənai̯ćəW-əvai̯ćə = *-anica\\*-avica.
blovĕ
  • adi.
  • niebieski
  • Źródłosłów: Z śrdn. blawe (\blaw\bU) 'blau; dunkel, finster;
blozot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • dąć, wiać
  • Źródłosłów: Z srdn. Ыавеп blasen, laut atmen, schnauben*
blųdĕt
  • v., inf., par. akc. B; par. morf. 4
  • błądzić
  • Źródłosłów: *blgdih od *błQditi: poi. błądzić 'błąkać się; iść nie tą drogą, którą należy’, kasz. błągec 'ts.', sli. ЫĄ%ёс 'irren; umherirren, in die Irre gehen; phantasieren’, dł. błuźiś 'ts.’, gł. błuteić 'irre machen; irre gehen; irren, fehlen’, cz. błouditi 'błądzić’, sła. bMdiť 'ts.', słe. błgditi 'umherirren; irren, fehlen; wirres, unsinniges Zeug reden; mischen, pantschen; irre führen’, sch. bluditi 'błądzić, błąkać się, tułać się’, scs. blęditi 'irren, huren’, bg. блъдA 'ts.’, ros. блудить 'żyć rozwiąźle, rozpustnie’, ukr. блудúтu 'ts.; błądzić’, br. блудзiць 'ts.’.
bl'åvăt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 3
  • pluć, wymiotować
  • Źródłosłów: *bUvaje(U) zam. *błjuje(U) od *błbvati: pol. stare i gwar. błwaćWbłuć, błuje 'wymiotować’, dł. bluwas 'ts.', gł. bł(w)ać\\ bluwać, błuju 'ts.', stcz. błmti, bľuju ‘ts.’, sła. por. bľuvat 'ts.’, słe. por. bljuvåti, bljuvam 'ts.’, sch. por. bljiivati wymiotować’, bg. бíлвам 'ts.*, ros. блевáть 'ts. , ukr. por. блювáти 'ts.’.
bl'ųdăt
  • v., inf., par. akc. A; par. morf. 3
  • śnić
  • Źródłosłów: *błędaje(h) od *błędati: por. poi. gwar. blandać, blędzieć 'pleść, mówić nie do rzeczy’, stcz. błesti, bładu, bledeü 'faseln’, słe. bUsti, bUdem 'ts., phantasieren’, scs. blęsti, Ыф 'irren; schwatzen’, strus. блядовати 'nugari’. Jest to oboczna postać do *błęditi, poi. błądzić, cz. błouditi itd., zob. s. v. błędilł.
bode
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • posłaniec
  • Źródłosłów: Forma niezasymilowana, żywcem przytoczona z dn., por. śrdn. bode m. 'posłaniec*.
boit
  • v., inf., par. akc. A; par. morf. 5
  • być
  • Źródłosłów: *byti, *jes(mb), *jesb, *je(sU), *ne-je(sU), *je{sU) fca, *zima je(sU)-mi, neχ(aji) je(sta), *jesmy, *jesta, *nebĕa§e, *będe(tъ), *byh, *byla: pol. być, jestem, jesteś, jest, będzie, był, była, kasz. bec, jem, jes, je, fut. będą, praet. jem bel, słi. bac (bac), jiem, fut. boądą, praet. bel, bålå, dł. byś, som, sy, jo, impf, bĕch, bcśe, praet. był, fut. budu, gł. być, sym, sy, je, impf, bĕch, bĕśe, fut. buduj praet. był, była, cz. bytij jsem, jsi, jest, praet. był jsern, fut. budu, bude, sła. byt, sam, si, je, fut. budem, bude, praet. boi som, bola som, słe. biti, sem, praet. bił sem, sch. b'Ui, jesam, buděm, praet. bio sam, biła sam, scs. byti, jesinb, jesi, jest a, będę, będeU, ptc. praet. act. II Ьуiь, była, bg. por. бíда, съм, см, e, ptc. praet. бил, ros. быть, есть, буду, будет, praet. был, ukr. бỳти, e, оýду, praet. був, булá, br. быць, бýдзе, praet. бьiỳ, былá.
bobkă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • babka
  • Źródłosłów: ЧaЬъЫ (deminutivum od *baba, por. bobo, bobə): poi. babka 'matka ojca lub matki; stara kobieta’, słi. båu̯pkå 'alte Frau, Mütterchen’, dł. babka 'ts.; Grossmutter; die Bademutter, Hebamme’, gł. babka 'ts.’, cz. babka 'babka’, sła. babka 'ts.', słe. Mbka 'altes Weibchen; Puppe’, ros. бáбка 'babka’, ukr. бáбка 'ts.; znachorka’, br. бáбка 'babka, babcia’.
bordåin'ă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 13
  • siekiera, topór
  • Źródłosłów: *bordyna, *bordynQ: derywat albo od * bor da 'broda* (por. poi. broda u siekiery 'część ostrza, sam koniec dolny’, gł. brodaćica 'Bartaxť, stcz. bradaticĕ 'bradatå, tj. šiгокá sekyra, zbran vålećnå, Bartaxt, Streitaxt’, słe. bradatica 'Bartaxt, die breite Axť) albo od starej pożyczki z germ. Hordy (por. słe. brådva 'Bartaxť, sch. bradva 'ts.', scs. brady *ts.', bg. брáдва 'ts.', ros. брáдва 'Axt, Beil’).
borʒ'ă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 13
  • bruzda
  • Źródłosłów: *borzda z drugorzędną przestawką zd dz =± g ($ pa- latalne, bo w połab. pierwotne c, $ przed tylnymi samogłoskami były miękkie, por. Lehr-Spławiński, Gram. poł., s- 89 90); poi. bruzda (dawniejsze brozda) 'żłobek między skibami roli; rowek między zagonami do ściągania wody; zmarszczka, fałda’, kasz. brozda 'bruzda', słi. bårcla 'Furche*, dł. brozda 'ts.*, gł. brozda 'ts.*, cz. bråzda 'ts.*, sła. bråzda ts., słe. brazda 'ts.; zmarszczka*, sch. bråzda 'ts.*, scs. brazda 'Furche*, bg. браздá 'ts.', ros. борoздá 'ts.', ukr. борoзнá 'ts.*, br. баразнá 'ts.*.
bornă
  • n., f., par. akc. C; par. morf. 12
  • brona
  • Źródłosłów: *borna: poi. brona, kasz. barna\brona, słi. bdrnå, dł. brona, gł. bróna, cz. brany pi., por. stcz. bråna, sła. bråny pi., słe. bråna, sch. bråna, bg. бранá, ros. боронá, ukr. боронá, br. баранá.
borăt
  • v., inf., par. akc. A; par. morf. 3
  • bronić, strzec, chronić
  • Źródłosłów: *baraji do *barati: forma powstała na skutek fałszywej dekompozycji z pierwotnego *obarati (a to *ob-varati, por. dł. hobaraśWhobarowaś 'wehren, abwehren, schützen, beschützen’, por. też poi. obwarować, gł. obarować), które Drzewianie w pewnym momencie zaczęli rozumieć jako formację słowotwórczą *o-barati.
borš
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • okoń
  • Źródłosłów: Z niem. Barsch m. 'okoń', por. też śrdn. bars m. ts., lünebur. börs 'ts.'.
borz
  • nfl.
  • prędzej, szybciej
  • Źródłosłów: *frr$e сотр. od brzo: poi. stare i dial. barzo, сотр. barziej, nowe bardzo, bardziej 'silnie, silniej’, stpol. też 'szybko, szybciej’, kasz. barzo, har&i bardzo, bardziej , słi. bar ze, Ьáгžс 'ts.’, dł. por. borze 'bald, alsbalď, gł. bórze 'ts.’, cz. brzo, сотр. stary brS, brte 'szybko, szybciej’, słe. № 'eher’, sch. Ыže 'prędzej’, brzo 'prędko’, bg. бiрзo||брiзo i бíрже 'prędko’, scs. brbZo 'rasch, schnell’, ros. rz. бóрзo 'szybko’, ukr. бóрзo, боржiй 'szybko, szybciej’.
bosel
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • kula kręgielna
  • Źródłosłów: Z dn., por. śrdn. bosseł 'Kegeľ, lünebur. bouß'lWbößH f. i m. 'Kugel, eigentl. Ding zum Werfen oder Stoßen.* Polański, Morfologia zapożyczeń, słownik s. v.
boven
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • na górze, w górze
  • Źródłosłów: Z śrdn. boven 'oben, über, gegen, wider’ (boven = be- ovm).
böd'̇ėl
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • strzemię
  • Źródłosłów: Z śrdn. ЬоддеЦЬōдеI m. 'Bügeľ.
bögot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • skręcić, skręcać
  • Źródłosłów: Z śrdn. bögen 'beugen; biegen’, por. szlez.-holszt. bögen 'ts.';
bör
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • rolnik
  • Źródłosłów: Z śrdn. bur 'mieszkaniec; chłop; obywatel; sąsiad’.
börĕt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 4
  • szczekać
  • Źródłosłów: *borje(tb] od *borti: pol. stare bróć się 'walczyć', dł. wo- brojś se 'bronić się’, gł. wobróć so 'ts.’, scs. brati, borję lub brati sę 'walczyć’, ros. бороться 'ringen’, ukr. борóтися 'walczyć’, br. барóцца 'zmagać się w zapasach’. Możliwe jest również, że połab. pochodzi od denomina- tivum *borüi, *borjQ, por. sła. boriť sa 'walczyć', słe. boriti se 'ts.*.
börst'ă
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • pierś
  • Źródłosłów: Z śrdn. borst f. 'pierś, łono’.
bösĕ
  • adi.
  • bosy
  • Źródłosłów: *bosijb: poi. bosy, kasz.^to/, słi. buəsl, dł. bosy, gł. bosy, cz. bosy, sła. bosy, słe. bos, sch. bos, bg. бос, ros. босóй, ukr. бôсий, br. бóсы. Por. pir-bəs.
bözĕ
  • adi.
  • zły
  • Źródłosłów: Z śrdn. böse 'bös, grimmig, schlecht’. — Morfologicznie niezasymilowane,
bųbån
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 1
  • bęben
  • Źródłosłów: *bQbmh *.пa ЬдЬъпъ: poi. bęben, dł. bubon, gł. bubon, cz. ЬиЬш’ 8łe* Ь$Ьеп> por. też sch. bubanj, ros. бубен бубна (*bębbnb)i пкг. бýбеHу br бýбт
bųcĕt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 4
  • ryczeć
  • Źródłosłów: Nosówka wtórna, pierwotnie *buk-\\*buc-, por. poi. buczeć 'huczeć', cz. buĕeti 'ryczeć, beczeć’, por. Sławski, Słownik et., s. 29 i 48. Formę pierwotną dla połab. można też rekonstruować *bękati, *bQĕe(tb), derywatem od *bękati byłoby bǫ̇kər (zob.).
bųkăr
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • bąk (ptak)
  • Źródłosłów: *bękaŕb: derywat od *bgkati, por. s. v. bǫ̇cĕ.
bradĕt
  • v., inf., par. akc. B; par. morf. 4
  • brodzić
  • Źródłosłów: *brbde(U) od *bristi: stcz. bristi, brdu (brdu, bredu) 'waten', por. też poi. brnąć, sła. brdnut! 'waten’, słe. brćsti, brćdem 'ts.’, cs. bresti, bredg 'ts.', scs. пергёЬгьđoтъ 'nicht zu durchwaten’, ros. брести, бреду 'waten, langsam gehen’, ukr. брести, бреду 'waten’.
brado
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • pieczeń
  • Źródłosłów: Z śrdn. brade (^bråWbrat) f. 'Braten, eigentl. das zum Braten geeignete Dickfleisch, Schenkel, Wade etc..
braitkă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • czapeczka, czepek
  • Źródłosłów: Może od przymiotnika śrdn. breit 'breit, gross’ z sufiksem *-ka.
brandevin'ă
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • wódka
  • Źródłosłów: Zob. barvin.
bråisăt
  • v., inf., par. akc. A; par. morf. 3
  • skrobać (rybę)
  • Źródłosłów: *bryśe(tb) od *brysałi: słe. brisati, briśem 'wischen’, sch. bťisati, bfiślm 'wycierać, obcierać, ścierać, szorować’, scs. por. sibrysati, sobrysaję 'abschaben’, bg. брúша 'riffeln'.
bråi
  • adi.
  • brew
  • Źródłosłów: *ЬгъVу zam. *Ьгът (można by też rekonstruować *Ьгът, ale wtedy trzeba by uznać zapisy za błędne zam. Braway) od { ЬГъVь^ względnie *bry: poi. brew, pi. brwi, kasz. brew, brevje brew, słi. brävje, brävje 'ts.', gł. por. brjowka 'ts.', cz. brva, stcz. brv rzęsa, sła. por. brva 'ts.', scs. ЬгъVь 'brew', ros. бровь, pi. брови 'ts.', ukr. брoвá, pi. брóви 'ts.'.
brącaikă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • instrument muzyczny, drumla?
  • Źródłosłów: *bręĕika, *bręĕikQ — derywat od czasownika brącĕ (zob.). Rost (sł.) niesłusznie rekonstruuje acc. sg. brącekę, por. Trubetzkoy, Polabische Studien, s. 20; Radłowski, StFPS, III, s. 306, błędnie, por. Polański, RS, XXI, s. 186—187 (chodzi o znaczenie).
brącĕt
  • v., inf., par. akc. B; par. morf. 4
  • brzęczeć
  • Źródłosłów: *bręÓe zam. *brę6iU (por. Lehr-Spławiński, Gram. poł., s. 212) od *bręćati: poi. brzęczeć, brzęczę, brzęczy, słi. brąöěc, brąüą 'klirren', dł. por. bŕakaś 'klirren', stcz. brĕöeti 'tönen, klirren’, sch. brćóati, ЬШīт 'knallen, knistern’, rcs. bręĕati, bręÓę 'klirren, klappern’, ros. бряцáть, брячý 'ts.’. Por. hrącai̯kə.
bredål
  • n ., m., par. akc. ; par. morf.
  • instrument muzyczny
  • Źródłosłów: Etymologia niejasna. Rost (s. 93, przyp. 19) zestawia z fryz. bred 'Brettchen’, ponieważ „das Instrument besteht in einem kleinen Brettchen oder einem kleinen Knüttel“.
bredĕ
  • adi.
  • szeroki
  • Źródłosłów: Z śrdn. bret 'breiť
brezd'ăt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 3
  • dnieć
  • Źródłosłów: *brě%$aje(U) od *Шž$aii, por. poi. gwar. rozbryzdża się 'dnieje' (z dawniejszego *rozbrzyzdza się a to = *rozbrzćzdża się = *orzbrĕ$$ajeU sę), por. też gwar. brzćzgać (brzyzgać) 'dnieć, świtać’, stpol. brzezdzyć się 'brzeszczyć się’, brzazg 'brzask’, scs. probrezgb 'Dämmerung, Tagesanbruch’, ros. брêзжит 'dnieje, świta’.
breză
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • brzoza
  • Źródłosłów: *berza, *berzy: poi. brzoza, kasz. broza, słi. brkęzå, dł. bram, gł. brĕza, cz. briza, sła. breza, słe. breza, sch. breza, bg. брезá, ros. берёза, ukr. береза, br. бярóзa.
brig
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 1
  • brzeg
  • Źródłosłów: *Ьeгдъ: poi. brzeg, kasz. breg 'brzeg, krawędź’, słi. breg 'Rand, Ufer’, dł. bŕog 'Ufer; Hügeľ, gł. brjoh 'ts.’, cz. breh 'brzeg’, sła. breh 'ts.; wzgórze’, słe. breg 'ts.’, sch. brijeg 'ts.’, scs. Ъгёдъ 'Ufer, Rand, Hügel, Abhang’, bg. бряг 'brzeg’, ros. бéрег 'ts.’, ukr. берег 'ts.’, br. бéраг 'ts.’.
brind'ot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • przynieść, przywieść
  • Źródłosłów: Z śrdn. bringen 'bringen*.
brizaină
  • n., f., par. akc. C; par. morf. 12
  • brzezina
  • Źródłosłów: *(na) b&rzinĕ od *berzina: pol. brzezina 'las brzozowy; drewno brzozy’, kasz. brezćna 'brzezina, gaj brzozowy’, słi. bmęzrniå 'Birkenwald', dł. bŕazyna 'Birkenholz, Birkenbach, Birkichť, gł. brĕzyna 'Birkenbusch, Birkichť, cz. bhzina 'brzezina*, sła. brezina *ts.’, słe. por. bręzinje ts., sch. por. brezovina 'ts.; rózga; kij brzozowy’, ros. por. nazwę rzeki Березина, ukr. берéзина 'drewno brzozowe; rózga brzozo wa; las brzozowy’.
brok
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • ugór
  • Źródłosłów: Pożyczka z dn., por. śrdn. brake f. 'neu gepflügtes Land, novale’, lünebur. brak f. 'Brache’, por. też adi. śrdn. bråk 'leżący odłogiem’ i zwrot bråk liegen 'leżeć- odłogiem’.
brot
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 1*
  • brat
  • Źródłosłów: *braU (II*bratn), *braUja (pierwotnie coll.): poi. brat, pi. bracia, kasz. brat, pi. braco, słi. brat, pi. bråcå, dł. brat, pi. por. bratśa, gł. brat, pi. por. bratra, cz. por. bratr, stcz. też brat, sła. brat, bratia, słe. brat, sch. brat, pi. braća, bg. брат, pi. брáтя, scs. braU (U bratrb), ros. брат, pi. братья, ukr. брат, br. брат.
brotacăk
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 5a
  • braciszek
  • Źródłosłów: *bratb6bkъ — deminutivum od brötəc == *Ьгaiьсь za pomocą eufikeu *-bki. Dokładnych odpowiedników w innych językach słow. brak, por. dł. bratśiśk 'braciszek’, poi. braciszek.
brotăc
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 1a
  • braciszek
  • Źródłosłów: *bratbCb: pol. gwar. braciec, cz. rzadkie bratec, sie. bratec, sch. brätac, bg. брáтец, ros. брáтец.
brödegam
  • adi.
  • pan młody, narzeczony
  • Źródłosłów: Z śrdn. brüdegam m. 'narzeczony; mąż’.
brödă
  • n., f., par. akc. C; par. morf. 12
  • broda
  • Źródłosłów: *borda: pol. broda 'dolna część twarzy i zarost na niej’, kasz. broda 'broda’, słi. brkędå 'Bart; Kinn’, dł. broda 'ts.', gł. broda 'ts.', cz. brada 'ts.*, sła. brada 'ts.’, słe. brada 'ts.’, sch. bråda 'ts.’, scs. brada 'Barť, bg. брадá 'ts.; Kinn’, ros. бoродá 'ts.', ukr. борода 'ts.', br. барадá 'ts.'.
brödăvaic'ă
  • n., f., par. akc. C; par. morf. 13
  • brodawka
  • Źródłosłów: *bordavica: poi. por. brodawka, kasz. brodövkaU bar- dövka 'brodawka’, słi. bordai̯cå 'Brustwarze’, dł. brodajca 'Warze; Feigwarze’, cz. bradavice 'brodawka; brodawka piersiowa, sutka’, sła. por. bradovica 'Warze’, słe. bradavica 'ts.’, sch. bradavica 'brodawka; sutka’, bg. брадáвица 'brodawka’, ros. por. бoрoдáвка 'ts.’, ukr. por. бoрóдавка ts. , br. por. барôдаỳка 'ts.*.
brözd'ėl
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 2/4
  • klin w radle
  • Źródłosłów: B. Szydłowska-Ceglowa zestawia z cz. nabrazdnik 'klin u pluhu’, ros. заборозéнник, заборóзнuк 'kliny do regulowania szerokości czy głębokości orki’ i rekonstruuje *borzgüь (na podstawie informacji ustnej; w Pam. Slow., III, s. 68, rekonstruowała *borzgoh). Niepewne.
brüder
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • żebrak
  • Źródłosłów: Z śrdn. broder m. 'brat, zwłaszcza brat zakonny’. Stadium pośrednim między znaczeniem śrdn. a połab. było zapewne 'brat zakonu żebraczego’.
brüderainkă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • głóg
  • Źródłosłów: Pozostaje w związku z brüder 'żebrak’ i jest kalką dn. pracherbeere (dn. pracher 'żebrak’).
brüderskă
  • n., f., par. akc. B; par. morf. 12
  • żebraczka
  • Źródłosłów: Derywat od brüdefr 'żebrak' za pomocą dn. sufiksu ske
brügă
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • most
  • Źródłosłów: Pożyczka, por. śrdn. brügge f. 'mosť, niem. Brücke f. 'ts.’
brük
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • korzyść, pożytek
  • Źródłosłów: Z śrdn. bråk m. 'Nutzung, Gebrauch’.
brüklik
  • adi.
  • pożyteczny
  • Źródłosłów: Z śrdn. brukełik 'unbeschränkt nutzbar; gebräuchlich, wie es Brauch und Sitte ist’.
brükot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • używać, korzystać z
  • Źródłosłów: Z śrdn. brukcn 'potrzebować; używać, posługiwać się;
brükoză
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • spodnie
  • Źródłosłów: Z śrdn. bwkhöse f. 'langes Beinkleid, Hose mit Strumpf’.
brüt
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • narzeczona
  • Źródłosłów: Z śrdn. brüt f. 'narzeczona; żona’. Forma morfologicznie niezasymilowana.
buk
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • piasta
  • Źródłosłów: Pozostaje najprawdopodobniej w związku z śrdn. bük m. 'Bauch, Rumpf, Körper’.
bunt'ă
  • adi.
  • kolorowy, barwny
  • Źródłosłów: Pożyczka, por. szlez.-holszt. bunt, buntig 'mehrfarbig', lünebur. bunüich 'ts.’. Podstawą było zapewne buntige, które poprzez redukcję i dało buntge, a to przeszło w bunt-. Końcówka -ə = *-aja. Zestawienie buntə raibo ‘pstrąg’ jest kalką niem. Buntaal.
büb
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 1b
  • bób
  • Źródłosłów: <ъл^0Ьu ЬоЬъ> *bobu\\*boba: poi. bób, kasz. bób bób, sh bou̯b 'Saubohne, Puffbohne (Vicia faba)’, dł. bob Bohne, bes. Saubohne bez. Pferdebohne’, gł. bob 'Bohne (Phaseolus)’, cz. bob 'bób', sła. bób 'ts.', słe. bób 'полевой боб', sch. bob 'bób’, bg. боб 'ts.’, ros. боб 'ts.’, ukr. бiб 'ts.', br. боб 'ts.’.
bückă
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 12
  • safanduła, ospalec
  • Źródłosłów: Rost (s. 70, przyp. 1) zestawia z niem. butz, butze i dn. butt, bott 'stumpf’; Brückner (ZfslPh, VII, s. 39) z pol. potka 'cunnus'. Etymologie niepewne.
büg
  • n., m., par. akc. A; par. morf. 1a
  • bóg
  • Źródłosłów: *bogb, *{otb) boga, *bogu, *boga, *(na) bogi, *(śъ) Ьoдъть (zam. *bogomb, por. Lehr-Spławinski, Gram. poł., s. 162 163), *bogi, *bogovb: poi. bog, kasz. bog, słi. bou̯g, dł. bog, gł. boh, cz. buh, sła. boh, słe. bog, sch. bog, scs. Ьoдъ, bg. бог, ros. бог, ukr. бiг, br. бог.
bükvait
  • n., m., par. akc. ; par. morf.
  • gryka
  • Źródłosłów: Z dn., por. lünebur. bouk-weit m. 'Buchweizen’, szlez.- holszt. book-weet (|| -weten, -wiet) m. 'ts.’, śrdn. bok-wete m. ts. . Por. też w kasz. bukvita 'tatarka’.
bükvaitnĕ
  • adi.
  • gryczany
  • Źródłosłów: Derywat od bükvai̯t (zob.) 'gryka, tatarka’ za pomocą sufiksu *-тць.
bükvoi
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • książka
  • Źródłosłów: Pożyczka, por. śrdn. bok n. 'owoc buku’, boke f. 'buk’, stsas. bole 'owoc buku’, bok f. 'buk’, lünebur. bouk 'owoc buku’, boük f. 'buk’. Z tego samego źródła, ale chyba niezależnie od połab., zapożyczone też do innych języków słow., por. poi. bukiew 'owoc buku’, cz. bukevWbukva 'ts.’, sła. bukva 'ts.’
bükvoi
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • bukwa, bukiew
  • Źródłosłów:
bülăt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 4
  • boleć
  • Źródłosłów: *bołe zam. *bołi(U) (por. T. Lehr-Spławiński, Gram. poł., s. 211—212), *ne-bołe-rne, *bole-te, *bołętjeje od *bolĕti: poi. boleć, boli, kasz. bcełec, bcełi, słi. bkelĕe, dł. boleś, boli, gł. boleć, bołi, cz. bołeti, boli, sła. bolieť, słe. boleli, sch. båljeti, bóU, scs. boUti, bołiU, bg. бoлú, ros. болéть, болит, ukr. болíтu, болúть, br. балéцъ.
büsă
  • n., f., par. akc. ; par. morf.
  • strzelba, karabin
  • Źródłosłów: Z śrdn. büsse f. 'puszka, skarbonka; strzelba; armata’.
büst
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 1
  • bóść
  • Źródłosłów: *bosti, *bode(ti), *bodętjaja: pol. bóść (bość), kasz. böse 'bóść’, słi. buęsc, büedą 'stossen’, gł. bosć 'ts.’, cz. stare büsti, bodę 'bóść, kłuć, żgać’, sła. por. bodať 'stechen', słe. bósti ts. , sch. bósti, bódem 'ts.', scs. bosti, bodę 'ts.', bg. бода 'ts.', ros. бостú, бодý 'ts.', ukr. бостú, боду 'ts.'.
büto
  • n., n., par. akc. ; par. morf.
  • zdobycz, łup
  • Źródłosłów: Z śrdn. büte f. 'Tausch, Wechsel; Verteilung, Anteil; Beute’, por. też lünebur. büt f. 'Beute, Gewinn’. — Końcówka połab. -ą = *-’ę (palatalność t tłumaczy się wpływem poprzedzającej samogłoski, por. Lehr, Zapoż., s. 307).
büt'ăn
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 1a
  • bocian
  • Źródłosłów: *Шёпъ, *botĕni: dokładnym odpowiednikiem jest dł. bó- śen, może i poi. bocian; poza tym występuje w różnych postaciach, por. dł. też bóśan, bóśon, gł. baćon, poi. gwar. bucień, bocun i in., sła. bocian (z poi.), ukr. боцтЬн, боцян (z poi.), br. бацЛн (z poi.). Dalsza etymologia niepewna,
büvot
  • v., inf., par. akc. D; par. morf. 3
  • budować
  • Źródłosłów: Z śrdn. bmoen 'budować'.
büzacăk
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 5a
  • bozia
  • Źródłosłów: *Ьožьčькъ — deminutivum od båzəc= *Ьožьeь (zob.) lub od *Ы>žькъ, por. pol. bożeezek 'bożek (pogański)’, słe. ЬфžČeЬ 'der Arme’.
büzą
  • n., n., par. akc. B; par. morf. 11
  • bozia
  • Źródłosłów: *boię, *boięta: pol. gwar. bozę 'mały, młody bożek’. Przeniesienie znaczenia w połab. z 'bóg, bożek’ na 'obraz, figurka przedstawiająca boga i w ogóle świętego’, a potem w ogóle 'obraz, figurka’ nie nasuwa trudności, por. poi. dziecinne bozia 'Bóg’, 'Matka Boska’ i 'obraz święty’.
büzĕ
  • adi.
  • boży
  • Źródłosłów: *bohjb, *bo%bjb bobi, *bo&bjb voh, *botiji vołove, Ь°ŽЬWа> Hohjaja (disk-a, disk- z niem.), ЬožЩ {disc-)S, botye: poi bozy, kasz. Ъсeži 'boży', słi. be& 'göttlich; verstorben, sehg’ dł ЬožУ 'göttlich', gł. ЪоSi 'ts., Gottes’, cz. Ьoži 'boży’, sła. Ш 'ts.;, słe. ЫЦì 'Gottes, göttlich’, sch. ЪЪЩг 'boży’, scs. ЪoЩъ 'Gottes, Gott gehörig, göttlich’, bg. бôжи 'ts.’, ros. бóжий ‘ts.’, ukr. бóжий 'ts.', br. бóжы 'ts.’.
büzăc
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 1a
  • bożyc
  • Źródłosłów: *Ьožьсь, *Ьožьсн, *Ъožьсa: pol. bozec 'bożek, bóg pogański’, stcz. bozec 'ts.'.
büz'ųtt'ü
  • n., n., par. akc. A; par. morf. 7
  • bozia
  • Źródłosłów: *Ьož&ъкo: pol. gwar. bozątko 'mały, młody bożek’, ros- божáткo chrzestny ojciec’. — Deminutivum od büzą (zob.).
b'aucăt
  • v., inf., par. akc. C; par. morf. 4
  • szczekać
  • Źródłosłów: Dźwiękonaśladowcze.
b'olĕ
  • adi.
  • biały
  • Źródłosłów: *bĕhjb, *b$łaja: pol. biały, kasz. bjeły, słi. bfåu̯ľi, dł. my, gł. my, cz. Шý, sła. bidy, słe. Щ sch. bijdi, scs. ЬШ, bg. бял, ros. белый, ukr. бíлий, br. бéлы.
b'olăk
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 5a
  • białko
  • Źródłosłów: *ЪёIъЪъЁ. kasz. bjSłtk, słi. bjałk, dł. mk, gł. b$lk, cz. biłek> bg. por. белтîк, ros. белóк, ukr. бiлóк, br. бялóк.
b'ordü
  • n., n., par. akc. E; par. morf. 7
  • klepaczka do lnu, płocha
  • Źródłosłów: *brdo: poi. bardo 'płocha, trzcina połupana drobno, stawiana w przybijaczkę, którą zbijają płótno’, słi. bjardo 'die einen Zoll dicken Bootsplanken’, dł. bardo 'Weberkamm (in der Lade des Webstuhls); Schwingeblatt zum Flachsschwingen’, cz. brdo 'przybijaczka, płocha’, stcz. brdo 'Hügeľ, sła. brdo 'бердо; утёс’, słe. brdo 'Hügel, Anhöhe; Weberkamm’, sch. brdo 'góra, wzgórze’, pl. b'rda 'grzebień tkacki, przybijaczka, ramka tkana’, bg. бiрдо 'wzgórze, pagórek; przybijaczka, płocha’, ros. бердо 'ts.’, ukr. бéрдо 'ts’., br. бёрда 'ts.’.
bikăc
  • n., m., par. akc. B; par. morf. 1a
  • dzięcioł
  • Źródłosłów: Pożyczka z dn. z rodzimym sufiksem -əc ±=s *-ačъ", podstawą dla tego połab. wyrazu był zapewne czasownik zapożyczony z dn., por. śrdn. bicken 'mit einer Spitze klopfen, picken’, liinebur. bick’n 'mit der Spitzhacke (Bick’) arbeiten’, por. podobne zapożyczenia także w kasz.: Ьёкâč 'kaczka czarna; samiec gęsi, gąsior; dzięcioł’, bĕkac 'uderzać beką („małą motyką”) lub w ogóle czymś twardym; rąbać nieporadnie, zwłaszcza drzewo’; nie bez wpływu na powstanie takiej nazwy dzięcioła w połabskim i kaszubskim była prawdopodobnie forma dn. böm-bikker 'Spechť, por. też w słowniku Grimmów: Baumbicker 'picus, weil er an die baumrinden bic- kend wünner sucht’, Baumhäckel 'picus arborarius’ (Grimm